Beyin Balans Programında Amaç Nöroplastisiteyi Sağlamaktır

Bir zamanlar, bilim insanları beynin doğumda değiştirilemez bağlantılara sahip olduğuna inanıyorlardı ve büyümesi, değişmesi veya hatalı bir büyüme modelinin düzeltilmesinin mümkün olmadığını düşünüyorlardı. Fakat son yıllarda nörobilimciler beynin aslında yapılandırmaya elverişli özelliğe sahip olduğunu keşfettiler. Yani uygun stimulus verildiğinde hem fiziksel hem kimyasal olarak değişme yeteneğine sahipti. Bu değişebilme yeteneğine NÖROPLASTİSİTE (beynin esnekliği) adı verilir.

Nöroplastisite ya da nöral esneklik nöronların (sinir hücrelerinin) hem anatomik hem de işlevsel olarak yenilenmesine ve yeni sinaptik bağlantıların oluşmasına olanak tanır. Nöroplastisite beynin kendini iyileştirme ve yeniden yapılandırma becerisidir. Sinir sisteminin bu uyum potansiyeli, beynin bozulma ya da yaralanmalardan iyileşmesine imkan verir.

Beyin, yeni uyaran aldığında yeni sinir yolakları kurar. Nöral yollar ya da devreler kendi aralarında iletişim kuran nöronlardan yapılmış yollardır. Nöronlar, başka nöronlarla kesişme noktası olan sinapsta iletişim kurarlar. Her yeni bilgi kazanıldığında (tekrar edilen uygulamalarla), bahsi geçen nöronlar arasında sinaptik iletişim ya da bilgi aktarma artar. Nöronlar arasında daha iyi bir bağlantı, yeni bir yol oluştururken ya da kullanırken, elektrik sinyallerinin daha verimli ilerlediğini gösterir. Örneğin, yeni bir kuşu tanımaya çalışırken belli nöronlar arasında yeni bağlantılar kurulur. Görsel korteks (beyin kabuğu) nöronları onun boynunun rengini farkederken, işitsel korteks nöronları o kuşun ve diğer kuşların nasıl çağırıldıklarına dikkat ederler. Kuşun adını ve özelliklerini tanımak için rengine, çıkardığı sese ve ismine tekrar tekrar bakılır. Her yeni bakışta nöral devreyi yeniden ziyaret etmek ve bahsedilen nöronlar arasındaki nöral aktarımları yeniden kurmak sinaptik akratımın daha etkili olmasını sağlar. İlgili nöronlar arasındaki iletişim kolaylaştırılır, bilişsellik daha da hızlı hale getirilir.

Nöroplastisite yaşla birlikte azalsa da hayat boyu devam eder. Çocuk beyin gelişiminde yaşamın ilk 4 yılı nöroplastisite kapasitesi yönünden çok güçlüdür. Nörogelişimsel geriliğe sahip çocuklarda uygun yere, uygun miktarlarda ve uygun sıklıkta çeşitli yollardan stimulus verildiğinde beynin yeni bağlantılar kurarak bir bütün halde çalışması nöroplastisite sayesinde mümkün olur.