Nörogelişimsel Geriliğe Sahip Çocukların Fonksiyonel Beyin Sağlığını Bozan Bir Durum: Parazitoz

Parazit enfestasyonları* çoğumuzun düşündüğünden çok daha yaygın olarak görülen ve ciddi sağlık sorunlarına yol açma potansiyeline sahip enfeksiyonlardır. Vücudumuzun içinde veya üstünde, çok farklı ebat ve lokasyonda farklı parazit tipleriyle aynı anda enfekte şekilde yaşıyor olabiliriz.

Parazitleri örneğin, sıtma gibi salt mikroskopla görülebilecek kadar ‘küçük parazitler’ ile yuvarlak ya da yassı bağırsak solucanları (yuvarlak solucan, tenya/şerit..vb) gibi‘büyük parazitler’ şeklinde ikiye ayırabiliriz. Makroparazitler, çıplak gözle görülebildikleri gibi oldukça büyük boyutlara da ulaşabilmektedir.

İçimizde taşıdığımız ‘parazitler sadece bağırsakta bulunur’ gibi genel kanı var, oysa akciğerlerde, karaciğerde, kaslarda, midede, safra kesesinde, beyinde, kanda, ciltte, eklemlerde  de olabilir.

Parazitlerce oluşturulan (aralarında amonyak ve psikoaktif maddeler de olmak üzere) toksik atıklar, vücudunun detoks organları üzerinde yük oluşturur. Ayrıca bazı parazit türleri B12 ve demir eksikliğine neden olur.  Bu ve bunun gibi sebepler beynin fonksiyonel sağlığı üzerine olumsuz etki yapar.

Parazitler vücudumuzda ‘asemptomatik’ dediğimiz şekilde herhangi bir belirti vermeden bulunabileceği gibi semptomatik de olabilirler. Yetişkinlerde çoğu kez belirtisiz seyrelttiğini gördüğümüz paraziter enfestasyonlar, çocuklarda ekseriya belirtili seyreder. Özellikle sızıntılı bağırsak sendromuna sahip nörogelişimsel geriliği olan çocuklarda parazitin tetiklediği nöropsikolojik şikayetler daha yoğun gözlenir.  Sık izlenen bulgular şöyledir.

-İştah kaybı

-kaygı bozukluğu

-bruksizm (genellikle gece uykusunda, bazen de uyanıkken ama bilinçsizce diş gıcırdatma)

-kramp

-ishal ve ardından görülen kabızlık şeklinde süregiden dışkılama döngüsü

-sterotipiler (aşırı el-kol çırpma hareketleri)

-büyüme geriliği

-baş ağrıları

-kilo alamama ve kilo kaybı

-makatta kaşınma/yanma

-çocuğun makata el atıp kaşıması

-burun kaşıntısı ve/veya anal ürtiker

-gerginlik, asabiyet ve tedirginlik hali,

-burun karıştırma

-OKB (obsesifkompulsif bozukluk)

-aşırı kızgınlık ve öfke

-kakasıyla oynama-nedensiz gülme ve kahkahalar veya ağlama

-yersiz anlamsız sesler çıkarma, birtakım ses efektleri üretip tekrarlama, bağırma,çığlık atma

-ekolali (duyduğu sesleri tekrar etme) şeklinde kendini gösteren sözlü davranışlar bulunabilir.

Parazitoz tanısı gaita tahlili ile konulabilir. Fakat testin negatif olması tanıyı dışlamaz. Vega test gibi biyoinformatif yöntemler ile vücudun parazit yükü gösterebilir.

Nörogelişim geriliğine sahip çocuklarda parazit enfestasyonlarının tedavi edilmesiyle özellikle vücudun toksik yükü azaltılmış olur ve fonksiyonel beyin sağlığı desteklenmiş olur.

*Not: Enfestasyon, parazitin yaptığı enfeksiyonlar için kullanılan bir terimdir.